Taassurot – bu odamning atrof-muhit, voqealar yoki boshqa shaxslar haqida shakllantirgan birinchi va eng kuchli tuygʻusi hisoblanadi.
Psixologiyada taassurotlar odamlar bir-biri haqida bir necha soniyada qanday fikrga ega boʻlishini oʻrganadi. Bu jarayon koʻpincha ongsiz ravishda sodir boʻlib, odamning keyingi munosabatlariga katta taʼsir koʻrsatadi.
Taassurotlar shakllanishida vizual belgilar, ovoz, harakatlar va hatto hid kabi omillar muhim rol oʻynaydi.
Masalan, birinchi uchrashuvda toʻgʻri kiyim va chiroyli nutq ijobiy taassurot qoldirishi mumkin. Aksincha, beparvo tashqi koʻrinish yoki noaniq gapirish salbiy taassurot uygʻotishi mumkin.
Taassurotning ijtimoiy ahamiyati
Ijtimoiy hayotda taassurotlar odamlararo munosabatlarning asosini tashkil etadi. Ishonch, hurmat yoki antipatiya kabi his-tuygʻular koʻpincha birinchi taassurotga asoslanadi.
Bu xususiyat ayniqsa ish suhbatlari, biznes uchrashuvlari va shaxsiy munosabatlarda hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi.
Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, odamlar birinchi 7-30 soniya ichida bir-biri haqida asosiy fikrga ega boʻlishadi.
Shuning uchun ham ishga kirish uchun suhbatda, yangi odamlar bilan tanishtirilganda yoki muhim prezentatsiyalarda birinchi taassurotga alohida eʼtibor berish kerak. Bu ijtimoiy muvaffaqiyatning kalitlaridan biridir.
Taassurot qoldirishning asosiy omillari
Birinchi taassurotni shakllantirishda tashqi koʻrinish eng muhim omillardan biridir. Kiyim-kechak, soch turmagi, tozalik va hid – bularning barchi siz haqingizda maʼlum fikr uygʻotadi. Biroq, faqat tashqi koʻrinish yetarli emas – nutq madaniyati, mimika va imo-ishoralar ham birdek muhimdir.
Ikkinchi muhim omil – bu nutq uslubi va muloqot qobiliyati. Aniq, ravon va mazmunli gapirish ijobiy taassurot qoldiradi.
Shuningdek, suhbatdoshga qiziqish bildirish, uning ismini eslab qolish va tabassum bilan muloqot qilish ham juda samarali usullardir.
Ijobiy taassurot qoldirish usullari
Ijobiy taassurot qoldirish uchun avvalo oʻzingizga ishonchingiz komil boʻlishi kerak. Oʻzini qulay his qilgan odam boshqalarga ham qulaylik hissi beradi. Suhbatda tabiiy boʻlish, sunʼiy ravishda oʻzini koʻrsatishga urinmaslik ham muhimdir.
Yana bir samarali usul – bu suhbatdoshning diqqat markazida boʻlishini taʼminlashdir. Buning uchun faol tinglash, mazmunli savollar berish va oʻz fikrlarini aniq ifodalash yordam beradi.
Shuningdek, kichik gʻamxoʻrlik koʻrsatish (masalan, suv taklif qilish) ham ijobiy taassurot qoldiradi.
Taassurotlar va xulq-atvor psixologiyasi
Psixologlar taassurotlar shakllanishini «xulq-atvor skriptlari» deb ataydigan ongsiz shablonlarga bogʻlaydilar. Har bir odam oʻz tajribasi va tarbiyasiga koʻra, boshqalar haqida baho berishda muayyan naqshlardan foydalanadi.
Masalan, koʻpchilik uchun chiroyli tashqi koʻrinish «yaxshi» xislatlar bilan bogʻlanadi.
Bu psixologik mexanizmni tushunish, oʻz taassurotlaringizni boshqarish va boshqalarda istalgan taassurot qoldirish imkonini beradi.
Biroq, bu bilimdan faqat halol maqsadlarda foydalanish kerak, chunki sunʼiy ravishda taassurot shakllantirish uzoq muddatda ishonchsizlikka olib kelishi mumkin.
Taassurotlarni oʻzgartirish mumkinmi?
Birinchi taassurot koʻpincha mustahkam boʻlsa-da, u doimiy emas. Agar odam dastlab salbiy taassurot qoldirgan boʻlsa, keyinchalik oʻz xatti-harakatlari bilan bu fikrni oʻzgartirishi mumkin. Biroq, bu uchun koʻproq vaqt va kuch sarflash kerak boʻladi.
Aksincha, ijobiy birinchi taassurotni saqlab qolish uchun ham doimiy ravishda oʻzining yaxshi tomonlarini koʻrsatish zarur.
Bu xususiyat ayniqsa biznes muhitida muhim ahamiyat kasb etadi, chunki professional munosabatlarda birinchi taassurot koʻpincha uzoq muddatga qoladi.
Xulosa
Taassurot – bu ijtimoiy hayotning ajralmas qismi boʻlib, u bizning munosabatlarimizga katta taʼsir koʻrsatadi. Har bir odam oʻzining tashqi koʻrinishi, nutqi va xatti-harakatlari bilan boshqalarda maʼlum taassurot qoldiradi.
Bu jarayonni ongli ravishda boshqarish ijtimoiy va professional muvaffaqiyat kalitlaridan biridir.
Ijobiy taassurot qoldirish uchun avvalo oʻzingizga ishonchli boʻlishingiz kerak. Tabiiylik, hurmat va gʻamxoʻrlik har qanday muloqotda ijobiy taassurot qoldirishning eng ishonchli usullaridir.
Shuni yodda tutingki, birinchi taassurotni oʻzgartirish qiyin, lekin imkonsiz emas – doimo yaxshiroq boʻlishga intiling.